สรรพลี้หวน เป็นวรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ มีเนื้อหาหยาบโลน แต่แสดงภูมิทางกาพย์กลอนของผู้แต่ง เป็นหนังสือหายากเล่มหนึ่ง
วรรณกรรม”สรรพลี้หวน”นี้ ควรอ่านออกสำเนียงเป็นภาษาใต้ จะสามารถผวนคำได้ถูกต้องและชัดเจนมากขึ้น เนื่องจากคำบางคำไม่มีในภาษาภาคกลาง หรือภาษาที่คนใต้เรียกว่า แหลงข้าหลวง
๏ นครังยังมีเท่าผีแหน | กว้างยาวแสนหนึ่งคืบสืบยศถา |
เมืองห้างกวีรีหับระยับตา | พันหญ้าคาปูรากเป็นฉากบัง |
สูงพอดีหยีหิบพอหยิบติด | ทองอังกฤษสลับสีด้วยหนีหัง |
กำแพงมีรีหายไว้ขอดัง | เจ้าจอมวังพระราโชท้าวโคตวย |
มีเมียรักพักตร์ฉวีดีทุกแห่ง | นั่งแถลงชมเชยเคยฉีหวย |
เจ้าคีแหมรูปโอเมียโคตวย | ท้าวหวังรวยกอดินอยู่กินกัน |
มีลูกชาวไว้ใยชื่อใดหยอ | เด็กไม่ลอเกิดไว้ให้คีหัน |
นอนเป็นทุกข์ดุกลอยิ่งคอดัน | ให้ลูกนั้นหาคู่เป็นหูรี |
ต้องไปขอลูกสาวท้าวโบตัก | มันตั้งหลักอยู่ไกลชื่อไหหยี |
เป็นลูกเชื้อเนื้อนิลนางหิ้นปลี | เมืองห้างชีปกครองทั้งสองคน |
๏ หยิบกระดาษดินสอมาจอดับ | เขียนแล้วพับอ่านดีครบสี่หน |
ให้เสนีมีหือถือนิพนธ์ | เด็กหนึ่งคนก้มพักตร์มาดักรอ |
จึงตรัสใช้เสนีให้คลีหาน | สูรีบผ่านบ่ายพักตร์เถอะดักหยอ |
ผมเป็นโรคเหน็ดเหนื่อยหัวเดือยปอ | รักษาพอมาคลายกินหายควี |
แต่นายใช้จำกัดดัดไม่ขอ | ถึงเด็กลอก็ต้องไปถึงไหหยี |
รับสาโรโคตวยพวยทันที | จากบุรีเร็วพลันดันไม่รอ |
เข้าป่าแกแลทั่วกลัวผีเห็น | เดินเย็นๆตัดตรงเข้าดงหลอ |
พบสระศรีบัวชุกดุกขึ้นออ | เด็ดสองลอดมกลิ่นหอมหมินดี |
ชะนีหงส์ลงดินลงกินน้ำ | เดินมุ่งตามเห็นรอยหอยกับหมี |
พบเบื้องอ่างถางใหญ่ไหของคี | ใครมาตีแตกสะเก็ดเหมือนเด็ดยอ |
เที่ยวจรดลยนเค็ดไม่เสร็จเรื่อง | ใกล้ถึงเมืองหิวจี้ไม่มีหอ |
อดข้าวน้ำสามวันดันทั้งวอ | บอบเสียพอตัวกูเรื่องหูรี |
พบดอกตอกอดำจำต้องเด็ด | ยีให้เหม็ดเกลี้ยงวาวเหมือนหาวสี |
บรรลุถึงเขตทางเมืองห้างชี | เจ้าธานีหัวด่างเป็นสางคลอ |
กำแพงก่อต่อด้านทหารเฝ้า | เสียงคนฉาวเข้าไปถึงไดหลอ |
พวกเสนาเซ็กเซ็กเด็กมารอ | มายืนออถามดูแล้วหูดี |
เราจากไกลไฉแข็งเก่งนักหนา | ถือสาราจะเข้าไปให้ไหหยี |
ท้าวโบตักจอมวังยังพอดี | เจ้าหิ้นปลีคีหันหรือฉันใด |
นายข้อดีว่าอยู่เปิดตูแอด | ตาดเกือบแขดเสียงเบียดเรียดไม่ไหว |
นายดักหยอรายงานแล้วผ่านไป | เห็นข้อไรนั่งกันกับภรรยา |
ค่อยคอด้อมน้อมกายถวายสาส์น | คลีถึงหานวันนี้ดีเข้าหา |
เนตรยลเค็ดเสร็จสรรพรับสารา | ในวาจาโคตวยรักด้วยกัน |
ได้จากเมืองห้างกวีเจ้าคีแหม | มาพูดแย้มบุตรีไปดีหัน |
ให้ใดหยอขอดูเป็นคู่กัน | โบตักนั้นหิ้นปลีพลอยดีใจ |
เรียกลูกสาวขาวเด็ดเหมือนเห็ดยาง | พิศพางค์รัศมีราศีไห |
ผู้ใดยลทุกเค็ดมีเม็ดใน | พอเติบใหญ่เป็นทุกข์เพราะหุกลี |
ได้ฟังพ่อถอดอกเดินออกหา | นั่งวันทาลกลกน้ำหกสี |
เรียกลูกมาเป็นไฉนเรื่องไหคี | ให้ลูกนี้เข้าใจเพราะใดคอ |
เจ้าฟังพ่อยอดกจะยกเรื่อง | อย่าคอเดืองเล่าไปเรื่องใดหยอ |
พ่อจะยกหกเท็จเรื่องเด็ดยอ | เด็กไม่ลอข้ามแดนมุ่งแม่นมา |
ท้าวโคตวยเป็นพ่อมาขอเด็ก | ถึงตัวเล็กก็พอดีไม่สีหา |
นี่ตัวพ่อคอดันลั่นวาจา | ตัวเจ้าอย่าขอดัดได้นัดงาน |
สุดแต่พ่อคลอดำทำไฉน | กีจิ้มใหกับข้าวของคาวหวาน |
หนึ่งตักข้าวคลีหุกคลุกน้ำตาล | สำหรับงานเลี้ยงคนทุกดนคอ |
แล้วหูหมีฉีหีกฉีกให้เล็ก | ไว้จอเด็กพอดีมีทุกหอ |
หอยกับหมียีหำยำให้พอ | ดาวให้ยอไข่เป็ดเด็ดให้ยำ |
ลูกมะกอกดอกตอขอให้ดูด | ฉีเข้าหูดเส้นหมี่เอาสีหำ |
แกงตังหุนพรีขี้หิกใส่หยิกตำ | ส้มกอดำเชือดตอยใส่หอยจี |
ควายหนึ่งขาหาหมีใส่ดีหม | กวนขนมยาเหม็ดเห็ดฉูฉี |
ต้องฆ่าไก่มัสการหานเจ้างี | ดูเดือนปีถึงวันดันคอยรอ |
ขึ้นสิบสี่ปีเหิดเปิดโอกาส | จำอย่าพลาดแน่ประจักษ์นะดักหยอ |
รีบไปบอกโคตวยเตรียมหวยคอ | เราดักรอทำงานการวิวาห์ |
นายดักหยอขอลาคีหากลับ | น้อมคำนับทันทีขอบีหา |
รีบอย่าเหม็งเด็งฉอไม่รอดา | หนึ่งพริบตาถึงวังดังเข้าวอ |
เห็นคีแหมแย้มยั่วกับผัวรัก | นั่งเชยพักตร์นิ่มนุชแม่ดุจหลอ |
เสนาเฝ้าเล่าเสร็จเรื่องเด็ดยอ | นางชอบพอหันไหเข้าใยดี |
ว่าแต่งงานสิบสี่ต่อปีเหิด | ลูกที่เกิดพาไปให้ไหหยี |
การตกเรารู้สิ้นเรื่องหิ้นปลี | ถึงวันดียกพลทุกดนคอ |
พร้อมเจ้าบ่าวแม่พ่อที่ขอดัก | ให้ชวนชักกันไปกับใดหยอ |
เตรียมยกพลเจ้าบ่าวดาวยอๆ | เลี้ยงให้พอบ่าวสาวหาวเหม็นคี |
อยู่ในเขตเดือนนี้ยังปีหิด | เรื่องที่คิดไว้พลางไม่ห่างถี |
ขอแบ่งรักพักรอการหอดี | ยกโจรีต่อดั้งคิดหวังรวย |
๏ จะกล่าวข้อจอโดนเที่ยวโผนผก | ขอกล่าวยกถอดอกกับคอกถวย |
ทั้งสอดองสองนายไม่ไข้ป่วย | หวังแต่รวยเที่ยวปล้นทุกหนคี |
พร้อมทั้งคู่อยู่ใต้ไม้หยีหำ | พอเย็นค่ำกินเหล้าแกล้มหาวสี |
หยิบน้ำพริกมาตั้งนั่งจอดี | พอเมาจี้ขอแดงแถลงกัน |
ว่าคืนนี้จีหีบจีบสักบ้าน | ทั่ววิหารบ้านมีแถวคีหัน |
เมื่อกินแล้วอย่ารอนั่งคอดัน | เสกแป้งยันต์เป่าลงให้ดงคอ |
แขวนทิศหมอนสำคัญลงยันต์เก็ด | ผ้าชีเห็ดอย่างดีใส่ผีหอ |
หยิบปืนพกนกสับใส่ดับคอ | พอดักยอคนที่จากที่มา |
พอถึงเมืองโบตักแล้วพักหยุด | เข้าจีหุดไฟส่องทุกห้องหา |
ยืนกินว่านดานวอเอาทอดา | พอขึ้นตาตัวแดงรู้แหงดี |
เป่าอาคมลมฉีเหมือนผีหูด | ลูกหลักฉูดถูกหาของทาสี |
น่านอนแอบชั่วคราวหาวเหม็นคี | เห็นแต่คลีติดไหเข้าในวัง |
ถึงโบตักอัปรีย์นอนทีหับ | กำลังหลับนิ้วชี้นอนหยี่หัง |
เก็บขอยหมนจนพอยอดังๆ | เจ้าจอมวังฟอดื้นค่อยลืนตา |
เสียงปืนลั่นทันทีนอนพีหิง | กลีบนหิ้งพอดีมือควี้หา |
ลุกตะลึงหึงหมีเรียกธิดา | พวกโจราเข้าวังดังเอาคลอ |
เข้าบังคับจับตัวหัวกับผี | เอาหีบคีไม่หลุดดุดเกือบหลอ |
เก็บของใหม่ไหหมีทุบตีต่อ | ใดไม่ปอยอมตายกลัวหายตี |
แม่หนีเห็บเจ็บจี้ยิ่งคีหัน | โกรธตัวสั่นตบหังเข้าดังผี |
ท้าวแค้นในไลเข็ดเอาเห็ดยี | เข้าราวีรอดั่งประทังกัน |
ฟอกับดาดหวาดหวั่นหันดังสี | ถูกหูหมีร้องฉาวเข้ากี้หัน |
ถ้าไม่ตายย้ายเด็ดให้เหม็ดยัน | กระโดดฟันดาบกินถูกหิ้นปลี |
ร้องอึงมี่สีเหียวปลายเตียวแขด | ถึงเต็กแหลดอยู่ไม่ติดโลหิตฉี |
เมียม้วยดิ้นสิ้นใจพึ่งไหคี | ป่าของพีขึ้นรักต้องปักคอ |
ฝ่ายลูกสาวไหหยีหนีเถอะพ่อ | หยุดดักรอโจรีจะขี่หอ |
สู้ไม่ไหวพ่อก็เหนื่อยเพราะเดือยปอ | ดวนก็นอชะแรลงแก่งอม |
พลางร้องใช้ไหหยีรีบหนีหัน | แม่เจ้านั้นเป็นผีผู้จีหอม |
ยังคงแต่ตัวพ่อเป็นจอดอม | สู้อดออมจอดลไปจนตาย |
กำลังรุมดุมสอเข้าทอดับ | จะจีหับไหหยีวิ่งหนีหาย |
พาหิ้งวี่ตีหัวความกลัวตาย | ไปแอบกายบังตอใต้ยอดิน |
พวกโจรีตีหามออกตามสาว | พอลมว่าวพัดฉีได้กลีหิ้น |
พบแต่รอยขอยหมนหล่นกลางดิน | ยิ่งหมีหินแถวทางสาบหางนี |
พบสักทีคีหันได้ยันเก็ด | จะยีเท็จวิ่งสูญพาหูนสี |
เที่ยวยีแหงแดงขอเดินยอดี | จับไหหยีฟังข่าวใต้ดาวยอ |
พ่อเป็นตายไม่รู้เพราะหูกี | ยังเห็ดยีก็ไม่เก่งเด็งจะฉอ |
ครั้นกลีหับกลับบ้านดานแทงวอ | จากใต้ยอวีหายพากายมา |
เป็นกุศลหนคีตามทีหัน | กระทั่งทันโยคีฤาษีหา |
เห็นกุฏีปลูกล่อศาลอดา | ค่อยพีหารีหูไหว้มูนิน |
๏ จะยกข้อโยคีฤาษีแหม | อยู่ที่แคมกุฏีนั่งกีหิน |
เป็นอาชีพชอบพอไม่กอดิน | รักษาศิลเข้าฌาณรังขารใย |
เห็นสีกานารีนั่งมีหอง | เจ้าตาร้องที่นี่ใครตีไห |
เห็นหาวสีหลีหามพ่อถามไต่ | มุ่งตาใสลีแหมาแต่ตัว |
พ่อแม่ยายย้ายเข็ดไม่เสร็จเรื่อง | เพราะรีเหื้องจากผีคิดหนีหัว |
อยู่ไม่ได้รูปหล่อหลบหอดัว | เลยปลีกตัวพีหามาถึงตี |
ฟังโยคียีแหมพูดแย้มหน่อย | มีน้ำหอยนีไหตกไหลฉี |
เอามือยีคลีห้าวหามเท่าชี | เล่ามุนีฟีหังอย่ากังวล |
ท้าวโบตักเป็นพ่อหล่อกว่าเด็ก | ชื่อไม่เล็กมั่งมีไม่จีหน |
ฉันไหหยีชอบพอทุกคอดน | เพื่อนทุกคนเห็นทักมาดักยอ |
น้ำลีเหือดเลือดแท้แม่หิ้นปลี | พวกโจรีฆ่าฟันนอนดันสอ |
แม่ถูกฆ่าพ่อถูกตีเอาดียอ | ดังในคลอกวาดเก็บน่าเจ็บใจ |
ลูกขอพักที่นี้พอฝีหาก | ทนอดอยากสักทีตามจีไห |
พ่อยินดีพีหาหลังคาใน | ห้องสีไหต่อดั้งที่บังกาย |
อยู่ที่วัดหัดวิทย์สอนหิดสี | คอดีๆหัดเทศน์วิเศษหลาย |
เรียนคาถมดมคอมีหลอดาย | พ่อสอนให้ทุกประการถึงหารวี |
จะเหาะเหินเมฆีวิถีหาง | ถ้าว่าพลางลอยสูดขึ้นหูดถี |
เจ้าตาบอกหมายจำนั่งหำดี | ทำฤทธีเหาะไปพันใดกอ |
ถ้าสูงนักสักคูนีจะจีหิก | พอหายพลิกสู้ที่ธรนีหอ |
ได้ทุกทางไม่ล่งใครด้งจอ | ถึงดาวยอตีหัวไม่กลัวใคร |
จนย่ำดึกฝึกหัดยัดข้างเว็ด | ย้ายจนเข็ดกับฤาษีนั่งคลีไห |
๏ ขอหยุดบทจดต่อเรื่องขอใด | กล่าวต่อไปโบตักทรงศักดา |
เข้ามากอดหิ้นปลีนั่งคลีหำ | นับว่ากรรมของพี่พระยีหา |
เคยยอดีรีหูอยู่กันมา | เจ้าลอดาแล้วน้องให้หมองนวล |
เมื่อบุญยังดีๆปีกับไห | ยามไปไหนตัวพี่เคยชีหวน |
ถูกถอดอกตอกตำยำยียวน | ไม่ถึงควรถึงตายแม่หายควี |
ยกภูษีปีหิดแล้วปิดศพ | ชาติหน้าพบกันเล่าเถิดหาวสี |
แม้นตายไปข้างหลังยังยอดี | เก็บหิ้นปลีทำศพพอจบเดือน |
เธอไว้ทุกข์ดุกลอเป็นบ่อรัก | เฝ้ารีหักโศกีไม่หมีเหือน |
ใกล้พอดีวิวาห์เขามาเตือน | ทอถึงเดือนบุตรโตท้าวโคตวย |
๏ แสดงยอตอตั้งเกิดดังขลอ | ดุกมันลอเต็มที่เรื่องคีหวย |
นายใดหยอรอดักรักหวังรวย | พร้อมโคตวยลูกบ่าวเขาเล่ามา |
ว่าบังเกิดฉาวเฉินเหินขาวผี | จับเห็ดยียิงปล้นเข้าค้นหา |
ยิ่งร้อนหนักดักรอรีบพอดา | ใช้บุตราใดหยอแขบกอดิน |
รับข้าวน้ำหามชีฉูฉีเห็ด | เนื้อใยเก็ดหายควีกีกับหิน |
แขบไปหาอย่ารอหิ้วหม้อดิน | ใส่น้ำกินตัดทางเมืองห้างชี |
รีบครรไลใดหลอคอเกือบหัก | บุกรีบรักร้อนใจด้วยไหหยี |
จะแต่งงานยานเว็ดไม่เสร็จที | เกิดธุลีขอดัดน่าขัดใจ |
ตัดทุ่งกว้างทางใหม่ป่าไทรโขก | ต้นขลีโหกหัวหมีไม้พีไห |
ล้วนหุมยีรีหาพันหญ้าไทร | น้ำคลอใดไหลคล่ำเป็นลำธาร |
ลงหวิดตักลักบ้างพอสางร้อน | ข้ามดีหอนหาวยีลำธีหาร |
อัศจอขอดันเกิดบันดาล | รู้เหตุการณ์ว่าวัดไม้ดัดงอ |
ต้นสีขาวยาวรีขางกีหุด | ยืนก้มมุดถามไถ่เรื่องใดหลอ |
ช่างคนไทยหรือเจ็กให้เด็กกอ | ใดขึ้นปอบนกุฏขอหยุดกัน |
ได้จากบ้านมาไกลผมใดหยอ | ถอนใจผรอพอดีฤาษีหัน |
นั่งเสกดินสอพองป้องเก็ดยัน | ถ้าคอดันใส่หายไว้ใช้เอง |
นี่เจ้ามาเพียงนี้ตามครีไห | จงปราศรัยกับฤาษีอย่ากรีเหง |
เจ้าอย่าหกยกคำทำกรอเดง | คนกันเองเล่าพ่อได้ยอดี |
ผมเที่ยวตามคู่หมั้นจนดันสอ | หญิงที่ขอนี่หรือชื่อไหหยี |
ถูกโจรปล้นตกใจเอาไหคี | ผมรีบรี่ข้ามแคว้นถึงแดนลอ |
เรื่องนารีชีหักพักในกุฏ | จะยอดุจสีไหคร่าวใดหยอ |
เรียกพีหามานี่เอาดียอ | ด้งมันจอนั่งถ้ามาเร็วๆ |
สาวดุ้งตื่นพอดีฤาษีแหบ | ลุกขึ้นแขบทันทีเจ็บอีเหว |
เอื้อมหยิบหวีสีหางอย่างม้าเร็ว | แต่งเลวๆพอเสร็จเสด็จยัง |
ถึงมูนีหวีใหภิปรายถาม | ใครตีหามมานี่ระวีหัง |
นี่คู่หมั้นรูปหล่อเขายอดัง | งานข้างหลังเขาจะแต่งกับแหงดี |
เป็นคู่รักใดหยอน่าถอดอก | สาวยิ้มออกหัวฉาวหาวถีๆ |
เล่าแต่หลังดังฟอจบพอดี | ตัวผมนี้จะพาคนเอาดลยอ |
จะแต่งงานต้นปีมารีหับ | เกล็ดไปยับเมืองใหญ่บ้านใดหยอ |
พ่ออย่าขัดตัดคำดำติดรอ | เด็กนั่งคลอหมีเห็นนึกเอ็นดู |
ไม่หยุดรอพอดีฤาษีให้ | พอกราบไหว้มุนีนั่งดีหู |
สวัสดีตีหามตามคำครู | วันกินอยู่หอดีอย่ามีภัย |
ทั้งกกกอปอดีอย่ามีหมอง | ให้เงินทองเกิดมีทั้งสี่ไห |
รับเอาพรของพ่อลูกขอใด | ลุกขึ้นไปเดินตามพาหามตี |
แล้วบีหอกออกรกยอดกหน่อย | ชมอึกอ้อยชีหำต้นดำหมี |
กรูดฝีไหใยเค็ดชมเห็ดชี | ต้นยอดีเดือยปอลูกกอดิน |
นนทรีย์ห่มนมหวันต้นจันทร์สัก | ไม้บ่ารักแหนหยีย่านปีหิน |
พยอมเค็ดเหม็ดหมันลูกจันทร์อินทร์ | เต็มแผ่นดินแน่นไปหนัดใดกอ |
ชมไปพลางย่างเค็ดพบเห็ดงอก | ถอกับดอกชมเล่นให้เด็นหอ |
ดอกไม่ดียีเห็ดเด็ดเกือบลอ | ดอกไม่ปออย่าทุกข์เจ้าหุกลี |
เห็นไหหยีหนีเหื่อยเดินเมื่อยเหน็ด | บุกป่าเห็ดดอกขาวเหมือนหาวสี |
หยุดกันไปใยเป็ดถอนเห็ดยี | เอาหีบคีพอเสร็จหายเข็ดเลย |
ระอาเอือนเหมือนไข้ไม้ตีหอก | มันแทงยอกเจ็บจี้หนามตีเหย |
โลหิตฉีหวีห่างยกย่างเลย | สาวไม่เคยหนามตำเข้าหำดี |
พอถึงวังยังที่ต้องรีหับ | จะขอจับโคตวยแม่หวยสี |
เห็นลูกบ่าวดาวยอว่าออดี | หัตถ์ชูลีไหว้พ่อยอดังๆ |
ค่อยยกย่องสรรเสริญเกิดเหินหมี | เมื่อลูกนี้อยู่ไปในวีหัง |
หอบเงินทองของเสร็จในเว็จยัง | ของคลีหังวังทองหัวดองทอ |
พ่อรู้ข่าวฉาวเฉินพาเหินดี | นางหิ้นปลีแม่เจ้าถูกดาวหลอ |
ท้าวโบตักย่อยยับดับเกือบพอ | เดือยพานอยกธงเกือบปลงชนม์ |
พ่อให้ลูกตามไปรับไหหยี | พาหับกลีวีหายไม่ไร้ผล |
ไปแต่งงานบ้านพ่อเขาจอดน | ไม่มีคนขอดัดจะจัดการ |
จัดกินเลี้ยงที่นี่วาวีหา | สุริยาทีเหียมเตรียมของหวาน |
ถึงปีเหือนเดือนจอพอประมาณ | มาในงานทุกคนทั่วดนคอ |
พวกแก่เฒ่าบาวยังนั่งดักล้อม | พรีทุกห้อมมากมีนั่งอีหอ |
บ้างชูแว่นจุดเทียนนับเดียนวอ | เด็กมารอชีเหินเจริญพร |
ชะยันโตโยเห็ดกันเสร็จสรรพ | เตรียมห้องหับวันดีนีกับหอน |
หยุดรอดักลักบ้างวางไว้ก่อน | จับเป็นตอนต่อไปใดจะคลอ |
๏ พอค่ำดีสีหำดำทั่วจบ | ไม่หลีหบนอนในกับใดหยอ |
เกิดฝนตกสกเส็กเด็กไม่ชอ | เด็จจะยอจีหุกนอนคลุกคลี |
มือพีหาฟ้าแลบอยู่แปลบปลาบ | เด็กชีหาบชายฝาหลังคาสี |
พระพายฉัดพัดพวยหวยติดคี | หันยังมีนอนทนให้ดลยอ |
พอเสร็จสรรพหลับดีตอนผีเหย | เงียบไปเลยเข้มแข้งปลายแด็งฉอ |
ตำนีหารจารเพิ่มเอาเดิมตอ | ดังมันยอตีหั้งเรื่องยังมี |
๏ ยกแม่ม่ายร้ายชื่อคนลือดัง | ยีแต่หังไม่เล็กชื่อเห็กหลี |
เกิดตัณหากล้าพอไม่มอดี | ไหขึ้นคลีไม่มีคู่จะอยู่ครอง |
ผัวฉันตายหายไปชื่อไคหยวย | เคยอยู่ด้วยหลายปีเฝ้าครีหอง |
ไม่มีโรคติดต่อดายขอดอง | พอคนองเข้มขันเกิดหันคี |
หาไม้แทงแยงเกล็ดวันเจ็ดแบก | หิบไม้แตกกล้าแข็งแคมแหงหวี |
ทนไม่ไหวใยเข็ดไม่เม็ดยี | ขบทุกทีมากคนพอดลยอ |
ต้องจากที่รีหูเมืองกูเกิด | พอปีเหิดแล้วอวดดีนั่งยีหอ |
เคยผลาญมามากมายดายชอๆ | เด็กไม่ลอเคยตายมาหลายคน |
แม้นอยู่ไปที่นี่คับคีแหบ | หาชายแอบสักทีได้ยีหน |
รีบพีหาระเห็ดให้เค็ดยน | ตัดถนนที่ห่างยกย่างมา |
บุกป่ารกหกพีเดินสีแหบ | ไม้ถอบแถบดีปลีกันชีหา |
ออกทุ่งกว้างห่างดีมีชะตา | พบโจรป่ายีหายมาใต้ชวย |
ฝ่ายโจรังหังยีออกหลีหัก | มานั่งพักคีโหกเป็นโชคสวย |
จะได้ชมสมปองสองคอดวย | ผลอำนวยหามีถึงที่นอน |
แม่หนูจ๋าให้พี่ขอจีหูบ | พอเห็นรูปรักจี้แม่หลีหอน |
ชื่ออะไรถีหามถึงนามกร | จากนครเมืองแมนเจ้าแดนลอ |
ฉันล่ำเล็กเห็กหลีจากรีหู | เป็นเมืองอยู่ไม่เก่งเด็งขี้ฉอ |
ผัวฉันตายหลายปีดีไม่มอ | ใครดักยอกลี่หอมจะยอมตัว |
ได้ฟังคำหำดีไม่หนีหาย | พี่อยากได้เห็กหลีเป็นผีหัว |
เจ้าอย่ามีสีหาพี่พาตัว | ทำกลอดัวละอายมิใช่ดี |
แม้นไม่รักวันนี้ถูกถีหุ้ง | มัดให้ยุงกัดคันยืนหันสี |
เราเคยล้างหลายเด็กเห็กลีๆ | แหนบีๆใต้เหนือไม่เหลือใคร |
หากท่านมีกำลังหวังดีให้ | อันตรายธุลีข้างนีไห |
ยอมเป็นผีหนีหายไม่หน่ายไป | สาวหักใจยอมโดนให้โหรจี |
ยิ่งชอบพอถอดอกกับคอถวย | อยู่ใต้ซวยนอนแถลงกับแหงหวี |
พอดุกลอเป็นทุกข์เกิดหุกลี | ท้องเมฆีลมพัดกระจัดพัง |
ใบไม้ขูดบูดรักเกือบหักแหก | เสทือนแยกธรนีทั่ววีหัง |
อาโปในไหลสอบนหลอดัง | พวกชาววังยิกโหนเข้าโดนคลี |
พอรุ่งรางสว่างไสเสียงไกเขา | กากระเหว่าร้องอยู่ว่าหูหยี |
โจรทั้งสองสิ้นชีพเพราะหีบคี | ไม่สิ้นดีรอดมค่อยสมกัน |
๏ จะขอโปรโบตักคอยลักเบีย | ตั้งแต่เมียเป็นผีชีวีหัน |
ยิ่งกว่าถูกครีหึนเกิดมึนมัน | สอแต่ดันค่อยเขยิบขึ้นเติบแรง |
พอหิ้นปลีหนีหายมาตายเสีย | แต่แรกเมียไม่มีที่จะกวีแห่ง |
ไม่มีเมียไม่สุขยอทุกแดง | จะหุงแกงไม่ได้ผลเหมือนหนคี |
เกิดกำลังบังอาจต้องตราดปลอก | แตกขาดออกเกลี้ยงผาวอยากหาวสี |
วันเจ็ดปลอกไม่พอย่านปอดี | หาไหคีมาประดับสำหรับครัว |
ไว้ใส่น้ำแก้ร้อนเป็นบอนรัก | เย็นขึ้นอักแน่นจี้ยังมีหัว |
ออกสืบถามยามเพล็ดหวังเม็ดยัว | ขาดสวนครัวหิงหยีเสียปีเดียว |
ออกจากที่มีหันเดินคันหัว | สืบให้ทั่วคีหังนั่งคลีเหียว |
แม่ม่ายสาวหาวสีมีคนเดียว | ไม่ข้องเกี่ยวมากมายเสียดายคอ |
๏ สองโมงเช้าเห็กหลีหนีถอดอก | เก็บศพซอกสองผีใต้ยีหอ |
ออกห่างผีมีเหินแล้วเดินต่อ | เจอะดาวยอโบตักเอาหักดี |
ร้องถีหามถามทักพี่รักหยูด | พี่สักหูดอย่าหลอกบอกเห็กหลี |
ท้าวโบตักอักหย่อนพูดอ่อนดี | ว่าหายตีเป็นม่ายมาหลายเดือน |
ได้ของอื่นหมื่นแสนในแดนสอ | ให้ชอบพอใจพี่ไม่หมีเหือน |
นี่เจ้าดีไม่มอเที่ยวตอเดือน | ทิ้งบ้านเรือนหาผัวให้หัวตี |
ฟังคำพูดหูดถีคุณพี่ถาม | เห็กหลีหามตอบพลันพูดหันสี |
อยากหาผัวตัวหนุ่มเอาหุมดี | ฉันยังมีเรี่ยวแรงให้แดงยอ |
ม่ายต่อม่ายย้ายเด็ดไม่เสร็จเรื่อง | นั่งปลีเหื้องไม่ให้ไปเอาใดหนอ |
เราใช่เหรี่ยงเชี่ยงใหม่ใดคนทอ | ดาวก็ยอกลับหลังหังก็ยี |
ไม่บัดสีดีหูเป็นคู่เคล้า | นั่งคลี้หาวกลางทางยกหางถี่ |
รอกับดวนชวนนางกลับห้างชี | เป็นเมืองพี่ใหญ่กว้างเหมือนด้างขอ |
ค่อยชมพลางเดินพลางป่ายางเกว็ด | ผักชีเห็ดแหนบีคนทีสอ |
แก่นขรีหาดหนาดเหนียดเดียดเข้าซอ | ดังถึงวอพานางเข้าปรางค์นอน |
น้ำห้อยยีสีเหงื่อติดเสื้อปราด | คลี่หมอนสาดตีหังนั่งวีหอน |
แม่เห็กหลีหนีเหื่อยลงเมื่อยอ่อน | ท้าวเอื้อมกรจีหับไม่หลับลง |
กลีเรื่องหุ้มดุมขาดกระดาษปะ | ปอกับดะคืนนี้ได้ปีหง |
พลางยวนยีอีแหบล้มแนบลง | นอนเล็ดยงกอดรัดยกดัดงอ |
เหมือนเอายางวางใส่ในกระบอก | ขบไม่ออกปล้ำกันปลายดันสอ |
ฝ่ายเห็กหลีไม่เหนื่อยเดือยไม่นอ | เด็ดค่อยยอหยุดพักไว้สักคราว |
ถ้าสีแหบแสบตับหลับเสียเถิด | อย่าปีเหิดแมลงหวี่จะคลี้หาว |
เห็ดให้มอหอเด็นเป็นคราวๆ | ต่อเรื่องราวข้างท้ายแม่หายนี |
๏ ยกไหหยีใดหยอนอนคลอดัก | เฝ้าร่วมรักสมสองหองเป็นหนี |
จะพาผัวไปไหว้หายแม่ยี | สิ้นชีวีโจรนั้นเอาดันฟอ |
ยังแต่พ่อต่อดั้งคิดหวังเหวิด | กลับบ้านเกิดกลีไหชวนใดหยอ |
ไหนว่าเจ้าเหื่อยปีเพราะดียอ | หยุดพักรอลีห้างให้สางคลาย |
พี่จะหายามีมายีใส่ | ร้านหมอไทยแหนบีเขามีขาย |
ถ้าแผลมีหวีหางบีบวางปราย | อย่าปล่อยไว้แช่ดองให้หองพี |
ตั้งแต่พี่ยีเห็ดท้องเจ็ดเดือน | ไม่อีเหือนอย่าไปเลยไหหยี |
พอประสูติดูดรอสิ้นข้อดี | ว่าลูกนี้หยีหิงเป็นหญิงชาย |
ใกล้จะถ้วนดวนกอพอครบสิบ | กลัวยีหิบยีหังนั่งยีหาย |
เจ็บหิดหวีสีหาวตอนเช้าบ่าย | นอนยีหายสีแหบนึกแปลบใจ |
หมอลีแหแต่หยำประจำบ้าน | คลีบอกหานว่ามานี่วีๆไห |
น้องเจ็บจี้หลีเหงื่อเสื้อเปียกใน | ทนไม่ไหวสีแหบแขบให้มา |
ฝ่ายเจ้าผัวใดหยอใช้หมอดัด | ช่วยปีหัดสักทีพอชีหา |
แพทย์ใกล้ไกลไหคีรีบรี่มา | เข้าฟีหาคลีหำขยำลอง |
พอยามดีบีหายเกือบได้การ | พวกแม่ทานหำดีนั่งมีหอง |
ลมกำมัดดัดพอเห็นคลอดอง | น้ำหนีหองตีหามคลอดตามกัน |
บริสุทธิ์บุตรีแม่คลีหือ | ตัดสายดือพอดีล้างสีหัน |
ถ้าหอเด็นเป็นชายได้สอดัน | ช่วยปล้ำกันป้อนยาน้ำหาที |
ทาขมิ้นหิ้นหวีสีตามไห | ปล้ำฟืนไฟให้ผิงพวกหิงหยี |
นอนปีเหิดเกิดง่ายเหมือนหายควี | ทำไม่ชี้หนีเห็ดอยู่เจ็ดวัน |
กอดบุตรีหวีเหียงนอนเคียงข้าง | เฝ้าลีห้างชีหมให้ดมถัน |
ได้ห้าปีสีเห็ดเหม็ดนึกยัน | ตั้งชื่อพลันลูกสาวแม่หาวคี |
ฝ่ายเจ้าพ่อยอดังนั่งเฝ้าลูบ | ก้มจีหูบค่อยชมขนหมหยี |
ยังไม่กลับบ้านพ่อเฝ้ายอดี | ได้สิบปีเขี้ยวพ่อให้หลอดาว |
ไว้นั่งเล่นเห็นดีเอาคีหีบ | กระโตนบีบช่วงสีแสงวีหาว |
พออยู่ไปใจรักยักบ่าวๆ | ทนชั่วคราวคอยท่าสิบห้าปี |
๏ ยกจอมจักรนคโรถึงโบตัก | เป็นทุกข์หนักจอมใจถึงไหหยี |
กระโดดโผนโจรปล้ำแม่หำดี | วิ่งหันสีบั้นบุกถูกรุกราน |
ไปเจ็บไข้ย้ายเด็ดหรือเข็ดแค้น | ยังคีแหนไม่กลับที่บุรีหาน |
บอกเห็กหลีหนีหัดต้องจัดการ | สืบข่าวสารให้แจ้งทุกแหงดี |
เจ้าอยู่วังยังเสร็จลงเจ็ดหน | อย่าจอดลค่อยระวังเฝ้าหังหนี |
ตามรูปหล่อฉอดุดพระบุตรี | สั่งเห็กหลีเมียรักบ่ายพักตร์มา |
อยู่ข้างหลังนั่งคอยคิดถอยหมอน | ความเดือดร้อนเกิดมีสีๆหา |
นอนยีหัวชั่วคราวเฝ้ารอดา | อยู่ๆมาสูญเปล่าแล้วเหารี |
ทั้งสมบัติเงินทองดองเจ้าขอ | ได้ไม่พอลูกสาวหาวยังสี |
อีกสิ่งหนึ่งมีหลานเกิดหานบี | หองพีๆเสียหายไม่ได้เรา |
ทั้งเงินทองของมีปีบนหิ้ง | ให้ลูกหญิงทั้งนี้เรากีเหา |
คิดผีหาฆ่ามันจะบรรเทา | เหลือแต่เราอยู่กินแทนหิ้นปลี |
ริษยาฆ่าตีให้หมีหด | กลืนสะกดนิ่งในรอไหหยี |
ขยีหับดับเกียงทำเหียงบี | เรื่องพอดีใดหยอลาพ่อมา |
ชวนลูกสาวหาวคีเดินคลีไห | เด็กพอใหญ่สิบสี่เข้าปีหา |
ออกตรีเหียมเตรียมพ่อพารอดา | พีแต่หาสองแผ่นแหนบีๆ |
พร้อมทั้งเมียลูกพ่อเดินยอดัก | บุกรีหักรักแบกป่าแหกหลี |
หนามบีหาดตาดแขดเข้าแหดตี | โลหิตฉีนีไหชวนใดหอ |
ใกล้ถึงเมืองห้างชีหนีๆเห็ด | ย่างตามเท็จชมชี้บอกหนีหอ |
หยุดสักทีหนีเหียนเดียนตามวอ | ข้ามดอนตอปอดิดเจอะบิดา |
ยืนสังเกตเนตรยลลงบนเค็ด | น้ำตาเล็ดไหลรี่ดังฉีหา |
เจ้าหนีเห็ดไปใยพาใครมา | ดูหน้าตาผึ่งผายเหมือนหายควี |
นี่คือลูกนี่ผัวแล้วหัวร่อ | ดอกผึ่งถอได้ฉันคราวหันสี |
เมื่อปีเหิดเกิดนานรูหานบี | ชื่อหาวคีสวนเด็ดไม่เค็ดใย |
ยืนถามพ่อรอดูใครอยู่วัง | ทิ้งคลีหังหมีหอยของน้อยใหญ่ |
เจ้าอย่าทุกข์ดุกลอเป็นยอใด | อย่าตกใจเวียงวังหังพ่อยี |
พ่อเพิ่งมีเมียใหม่ใยไม่เหว็ด | ย้ายจนเข็ดรุ่งเผ็กชื่อเห็กหลี |
ให้มารับหลานสาวแม่หาวคี | พร้อมไหหยีลูกสาวให้เข้าไป |
ทั้งลูกเขยคนนี้ไปยีเห็ด | ปรึกษาเสร็จเห็นดีข้างนีไห |
ค่อยหันหลังดังสอชวนปอใด | ประเดี๋ยวใจผีหึงมาถึงวัง |
เห็นแม่เลี้ยงเหียงบีนั่งกีเหา | เธอกอเดาพูดดีแล้วอีหัง |
พี่คิดถึงหึงมีอยู่ที่วัง | กลัวร้อยชั่งดิ้นรนเรื่องดลยอ |
พอมาถึงไหหยีลูกสีหาว | ไหว้แม่เฒ่าเข้าไปพร้อมใดหยอ |
เคารพสามถามไถ่ใดลูกคอ | นิยมยอชมเชยคลำเหยลี |
เต่ากับแรดของนี้ผูกจี้ห้อย | พลีกับหอยทองแท่นค่าแหนสี |
ธำรงน้อยก้อยใส่เท่าไหกี | ให้แหงดีเป็นหลานที่ผ่านมา |
เหือกติดปลีฉีหีกอีกลูกเขย | ไม่วางเฉยของมีบันดีหา |
เรื่องเงินทองของพ่อไม่สอดา | เครื่องเสื้อผ้าแพรพรรณหันคีๆ |
เมื่อลูกชอบมอบให้ถ้าย้ายเด็ด | หมีทุกเห็ดแก่เฒ่าหาวสีๆ |
เข้าดับบ้านดับช่องห้องดีๆ | ให้พวกนี้พีหักกันสักคราว |
ผ้าที่นอนหมอนมีนีเหมือนหวน | พ่วยนวลๆจัดให้มีแก่หนีหาว |
พอค่ำดีหมีหินไม่สิ้นคราว | น้ำค้างพราวลมโชยดอกโหยรี |
เกษรร่วงหวงกลีลงยี่หุบ | ซอตามดุบหลั่งในน้ำไหสี |
ท้าวชวนเมียเคลียคลอพาหอดี | หามเท่าชีเข้าพักเถิดรักเรา |
เข้าสู่ที่คลีไหถอนใจหือ | เอื้อมจับมือสามีให้กีเหา |
หันมันคียีขาทำตาเพรา | พระง่วงเหงาทีหับระงับเลย |
พอแสงทองส่องดีสีเหงาๆ | เสียงไก่เขาขันถี่ว่าสีเหย |
สดุ้งดีลีเหียปลุกเมียเลย | พระกรเชยสีหันไม่ผันแล |
ทำหน้าสิ้วนิ้วชี้เอาสีไห | หลับกระไรป่านฉะนี้ไม่ปลีแห |
สดุ้งตื่นขืนไอไหวตัวแปร | นอนคิดแต่ลบล้างให้ห้างรี |
เอาบุตรีถีหวงคิดลวงหลอก | จับบีหอกลอยแพกระแสศรี |
ท้าวโบตักเป็นผัวกับหัวกลี | พูดกันที่ห้องหับประดับลอ |
มาอยู่นานบ้านมีตั้งสี่ห้อง | ได้แต่ของโน้นนี้กับหนีหอ |
เครื่องผ้าผ่อนช้อนขันหัวดันกอ | เด็ดค่อยยอกลีหับลากลับเมือง |
ว่ากะไรไหนพูดทำบูดรัก | อย่าหมองพักตร์โสกีชำลีเหือง |
พี่ไม่ห้ามยามเพล็ดไม่เข็ดเคือง | การกลับเมืองเยี่ยมทาษพวกหาดยี |
จะขอหลานผ่านทางป่ายางเกว็ด | ยามเสด็จเป็นเพื่อนข้ามเหือนถี |
พาก็พาอย่าละเมิดให้เหิดปี | ไหไม่หยีเที่ยวระเห็ดเค็ดจะยน |
เรียกหาวคีมีหน้านั่งถ้าคร่าว | ฟังพ่อเฒ่าเรียกถี่เหมือนยีหน |
นั่งก้มพักตร์ตักบายกลายยุบล | เห็นขอยหมนค่อยแจ้งรูแหงดี |
บอกแม่พ่อยอดกเดือนหกกลับ | ขยีหับลาเสร็จออกเห็ดหนี |
ป่ารีห้างทางรกเดินหกฟี | ถึงนทีลีเหทะเลวน |
แล้วคาดแพยาวรีไม้สีหาม | เชือกผูกข้ามฉีกฝอยย่านขอยหมน |
สาวไม่นีในหึกรู้สึกตน | ว่ากอดลแม่เฒ่าของหาวคี |
ใช้ให้ลงไปรอถอกับดอก | ถีบแพออกปล้ำกันรูหันสี |
พอฉาบฉายใกล้ลึกหึกบีๆ | เห็นพอดีต้องม้วยเรื่องหวยคัว |
กระโดดน้ำหามพลีนทีหอน | หยุดพักร้อนริมฝั่งนั่งหวีหัว |
กับไปเยี่ยมผัวรักไม่กลักบัว | แจ้งดีชั่วเรื่องราวของหาวคี |
๏ จับถึงสาวหาวสีนั่งปีหิด | ยามสถิตย์ลอยแพแหเป็นหมี |
ไม่รู้เลยว่าเขาทำใจหำดี | หองยังพีตกอับมาคับปาง |
ต้องน้ำเชี่ยวเตียวแสดแสงแดดส่อง | นั่งมีหองโศกีไม่สีหาง |
เกิดธุลีทีแหกแพแตกต่าง | ล่มลงกลางสมิหุดเกาะหยุดมา |
ฝูงมัจฉาพาฉีนึกสีแหบ | เข้าว่ายแอบหาปลีเที่ยวพีหา |
ผลบรรดาลหานบีมีชะตา | เทวอดาสีหงษ์ไม่ปลงชนม์ |
๏ จะจอดับจับข้อเทวอเดช | ปรารภเหตุสว่างสีห่างสีหน |
วิชะยันหันเห็กจอเด็กจอดล | พิมานบนสีหำไม่เห็นดำเห็นดี |
สถิตย์แท่นนพรัตน์เวียนหัตถ์เวียนหัว | สดุ้งตัวปีหามหันสามหันสี |
นั่งกอดมลมพังพอดังพอดี | หรือไหคีแตกรานลักบานลักบน |
หรือใครบวชสวดยัดนอควัดนอกเว็จ | ยังไม่เสร็จหลับไหลบีไหบีหน |
แสนลำบากอยากจะรู้ขอดูขอดล | โลกสากลสีหาบลักบาปลักบาม |
สร้างปาณาหาผิดตีหิดตีหอย | บาปเล็กน้อยมีทั่วไหลขั้วไหลขาม |
ไม่เบาถ้อยน้อยเล็กหลอเด็กหลอดาม | ลงมองตามบูรทิศเสียงปอดิดปอดัง |
หรือในโลกภิภพพีหบพีหัก | พอถอดหลักมองดูทั่วรีหูรีหัง (รัว) |
เห็นเด็กน้อยลอยคอไม่ยอดัง | เปลือกหนีหังเขียวเหน็จเหมือนเห็ดยี |
ถึงคีหันวันครึ่งไม่ถึงตาย | นอนปีหายน้ำเชี่ยวรูเหียวขี |
นั่งดีหูรู้กาลหลานหิ้นปลี | ลูกไหหยีโบตักดักเต็มตอ |
อีเห็กหลีแม่เฒ่าไม่เย้าเข็ด | มันฆ่าเสร็จภายหลังหวังดีหอ |
คนใจบาปหาบสีไม่ดียอ | เอาดกชอเสียให้ตายอย่างไว้ปราณ |
กูต้องลงไปช่วยหวยยัวสี | ใหผึ่งหยีวีหงน่าสงสาร |
หยิบก้อนดินเข้าทาก่อเทวอดาน | ปฏิหารคลี่หิงแล้วทิ้งโยน |
ลงขวางหน้าพอดีไม่กลีไห | ทิ้งลงไปเสียงถนัดชื่อเกาะถัดเกาะโถน |
ให้ล่ำเล็กเด็กหล่อเข้าจอโดน | ละลอกโตนยีแหงเข้าแขวงบัง |
แล้ววีหับกลับที่วิชีไห | สำรวมใจอินทรีย์ไม่หวีหัง |
เดียวจีหึงถึงหาดคลื่นสาดดัง | ขึ้นกระทั่งเกาะถิ่นฟักหินกี |
กำลังหิวลีวลอยลูกขอยหมอง | เห็นสุกพองเอื้อมปลิดจุกหิดหนี |
ล้วนผลาหากินเก็บหินจี | หอยทะยีกลีเหือเนื้อข้าวปลา |
บริโภคโหกชีไม่ขีหาด | เหมือนปีศาจจีห้าวเฝ้ารักษา |
อยู่เกาะถิ่นกินหลับสับปอดาห์ | เรือไหนมาถีหามจะข้ามไป |
๏ ยกเห็กหลีหยีหับคิดกลับหลัง | พอถึงวังกรุงศรีบุรีไห |
เห็นโบตักถักบอกกำขอกไท | เข้าพิไรกอดองค์ให้ดงลอ |
ว่าหาวคีเจ้าหลานสาวข้ามหารหมี | ห้วยยาวรีน้ำเชี่ยวหัวเดียวขอ |
แพก็แหกแตกพราวเป็นดาวยอ | ลงลอยคอว่ายดำรูหำดี |
ถูกน้ำเชี่ยวเหียวหนีไม่สีเหือก | ฉันกลิ้งเกลือกสุดแรงจนแหงหวี |
หาไม่พบหลบหน้าพาหามี | พระเดชพี่มองเห็นเด็นหรือออ |
ท้าวยีเหงื่อเหลือเมียมาเสียหลาน | นั่งต่อด่านทำฤทธิ์หัวดิดฝอ |
บอกหิ้นปลีลูกเขยพาเดยลอ | เด็กไม่ชอตามกันพาหันดี |
เดินริมฝั่งหังยีไม่หมีเห็น | จำปอเด็นตามเฝ้าหาวลูกสี |
ถ้าสีหวนจวนศพเอาหบกี | พร้อมไหหยีโบตักเที่ยวดักรอ |
ถึงเวลาสายันห์หันดังหวี | ชวนเห็กหลีกลับไปเถอะใดหยอ |
ไม่พีหบหลบกันดันทุกออ | ดังกลับรอฟังข่าวอยู่อ่าวใด |
พอเย็นย่ำค่ำดีจะคลีหำ | ชวนงามขำเห็กหลีเข้าสีไห |
(จบเพียงเท่านี้)